VENTILATIESYSTEMEN: TYPES EN UITGANGSPUNTEN

Geschreven op 8 juni 2020 door Romy Schneider

Er zijn in de basis vier typen ventilatiesystemen. Hieronder worden deze kort besproken en toegelicht.

SYSTEEM A

De luchttoevoer en luchtafvoer geschiedt volledig natuurlijk. De luchttoevoer gebeurt bijvoorbeeld door een open raam, kieren in de gevel of door ventilatieroosters boven de ramen, en er is een verticaal kanaal voor de luchtafvoer.

Achtergrondinfo: Het systeem maakt gebruik van luchtverplaatsing door natuurlijke trek. Luchtdruk en wind spelen een rol. Op het moment dat de buitentemperatuur veel lager is dan de binnentemperatuur en er meer windbelasting op de gevel is, loop je gevaar dat het heel erg tocht. Mensen zetten in de winter dan snel de ventilatieopeningen helemaal dicht waardoor geen luchtverversing meer plaatsvindt.
Op het eerste gezicht lijkt het systeem heel energiezuinig omdat het geen energie verbruikt. In de winter heb je echter met veel energieverlies te maken omdat toevoer en afvoer de gaten in de gevel zijn. Conclusie: Dit systeem is verouderd en wordt niet meer toegepast. Met dit systeem voldoe je over het algemeen niet aan de ventilatie eisen volgens bouwbesluit.

SYSTEEM B

Bij deze vorm van ventilatie is de luchttoevoer mechanisch, door een ventilator waar de lucht de ruimte binnenkomt. De afvoer is natuurlijk, via dak of gevel. Dit type ventilatiesysteem komt zelden voor.

Achtergrondinfo: Het systeem maakt gebruik van overdruk. Lucht wordt met behulp van een ventilator in de kamer gebracht en verdeeld. Deze ventilator kan in de gevel zitten of in het dak. Door de mechanische ventilatie wordt in de ruimte een grotere druk opgebouwd dan buiten en de af te voeren lucht gaat via kieren, ramen of het afvoerkanaal weer naar buiten. Door de mechanische ondersteuning is dan weliswaar een constante luchtstroom voor de luchtverversing, maar door de onverwarmde buitenlucht door de kamer te stuwen wordt het klimaat vaak niet als comfortabel ervaren. Ook verspreiden zich geurtjes makkelijk in het gebouw. Ook dit systeem komt niet vaak voor.

SYSTEEM C

De ventilatie geschiedt door natuurlijke toevoer en mechanische afvoer. De lucht wordt aangevoerd door ventilatieroosters boven de ramen en afgevoerd via mechanische afzuiging door een ventilator. Deze heeft meestal meerdere standen, waardoor de hoeveelheid ventilatie geregeld kan worden.

Achtergrondinfo: Het systeem maakt gebruik van onderdruk. Door het afzuigen van de lucht ontstaat een onderdruk waardoor er voldoende lucht via de gevel binnen komt. Daardoor werkt dit systeem beter dan natuurlijke ventilatie (systeem A). Meestal bevinden zich de afvoerroosters in keukens en sanitaire ruimtes. De lucht in de groepsruimten verplaatst zich via kieren onder de deuren. Het systeem is regelbaar. Het meeste komt een 3 of 5 standenregelaar voor. Door de schakelaar op een hogere stand te zetten wordt meer geventileerd. Nadeel is vaak dat de geluidsbelasting door de ventilator bij een hoge stand als storend ervaren wordt, wat vaak leidt tot uitzetten van de ventilatie. Ook dit systeem kent nog behoorlijk veel energieverlies. Ook komt buitenlucht ongefilterd binnen.  

SYSTEEM D

Bij deze vorm van ventilatie zijn zowel de toevoer als de afvoer mechanisch: luchttoevoer gebeurt door regelbare mechanische toevoerroosters in wand of plafond. Afvoer geschiedt door afzuiging van de vervuilde lucht via een ventilator.

Achtergrondinfo: Het systeem werkt met mechanische toevoer en mechanische afvoer. Meestal wordt in de droge verblijfsruimtes (groepsruimtes, leslokalen) de lucht in geblazen en via de natte ruimtes (sanitair, pantry’s) weer afgezogen. Ook hier verplaatst zich de lucht door kieren onder de deuren of door roosters in de deuren. Bij dit systeem kan gebruik gemaakt worden van warmteterugwinning (wtw). Hierdoor kan binnenkomende koude lucht voorverwarmd worden alvorens zij de kamers binnen geblazen wordt. In de zomer kan dit systeem ook omgedraaid worden door de binnenkomende lucht te koelen (topkoeling). Het systeem lijkt energie-on-zuinig omdat er zowel voor het inblazen van de lucht alsook voor de afzuiging energie nodig is. Dit verbruik is in de praktijk echter minder dan het energieverlies in de winter bij natuurlijke toevoer via de gevel. Daarnaast kan bij systeem D de lucht gefilterd worden. Ook is het mogelijk de luchtverversing te regelen afhankelijk van het gebruik. (sturen op CO2, relatieve luchtvochtigheid, temperatuur). Een veel voorkomende fout bij gebruikers is  om alsnog uit gewoonte de hele dag de ramen open te zetten. Dan is meteen je energiewinst teniet en er bestaat het risico dat je systeem niet meer goed werkt. Natuurlijk mag je nog af en toe een raam openzetten. De ramen zet je open om te spuien, dat wil zeggen als je in heel korte tijd een keer de lucht wilt verversen. Bij nieuwbouw wordt over het algemeen systeem D toegepast.

•